سرطان سلول‌های پایه بازال (BCC)
سرطان سلول‌های پایه بازال (Basal Cell Carcinoma یا BCC) شایع‌ترین نوع سرطان پوست است که معمولاً ناشی از آسیب‌های ناشی از اشعه ماوراء بنفش (UV) می‌باشد. این نوع سرطان به دلیل رشد آهسته و نادر بودن متاستاز، به عنوان یک سرطان نسبتاً کم خطر شناخته می‌شود. در این مقاله، به بررسی جامع BCC، از جمله تعریف، علل، علائم، تشخیص، درمان، پیشگیری و تحقیقات جدید در این زمینه خواهیم پرداخت.
تعریف و اپیدمیولوژی
سرطان سلول‌های پایه بازال، نوعی سرطان پوستی است که از سلول‌های پایه لایه بازال اپیدرم (سطحی‌ترین لایه پوست) منشا می‌گیرد. BCC بیش از 80% از کل موارد سرطان پوست را تشکیل می‌دهد و به دلیل رشد آهسته و نادر بودن متاستاز، معمولاً به عنوان یک سرطان با پیش‌آگهی خوب شناخته می‌شود.
علل و عوامل خطر
علت اصلی BCC، آسیب‌های ناشی از اشعه UV می‌باشد. این آسیب‌ها می‌توانند باعث جهش در DNA سلول‌های پایه شوند که به تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌ها منجر می‌شود. عوامل خطر دیگر عبارتند از:
- قرار گرفتن در معرض اشعه UV: اشعه خورشید و سولاریوم‌ها از مهم‌ترین منابع اشعه UV هستند.
- رنگ پوست: افراد با پوست روشن که سریعاً دچار آفتاب‌سوختگی می‌شوند، بیشتر در معرض خطر BCC هستند.
- سن: BCC بیشتر در افراد بالای 50 سال مشاهده می‌شود، هرچند ممکن است در افراد جوان‌تر نیز رخ دهد.
- سابقه خانوادگی و ژنتیک: وجود سابقه خانوادگی BCC یا بیماری‌های ژنتیکی مرتبط با سرطان پوست می‌تواند خطر ابتلا را افزایش دهد.
- سیستم ایمنی ضعیف: افراد با سیستم ایمنی ضعیف یا کسانی که داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی مصرف می‌کنند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
علائم و نشانه‌ها
BCC معمولاً به صورت یک توده کوچک، صدفی یا نودول در مناطق پوست که به طور مکرر در معرض آفتاب قرار دارند، ظاهر می‌شود. برخی از علائم و نشانه‌های رایج عبارتند از:
- نودول مرواریدی: ضایعه‌ای کوچک و گرد که ممکن است به رنگ صورتی یا قرمز باشد و دارای سطح براق و مرواریدی است.
- زخم باز که بهبود نمی‌یابد: زخم‌هایی که به طور مکرر خونریزی می‌کنند و پس از بهبود ظاهری، دوباره باز می‌شوند.
- لکه‌های قرمز یا پوسته‌پوسته: لکه‌های قرمز یا خارش‌دار که ممکن است پوسته‌پوسته شوند.
- ضایعات تیره: در برخی موارد، BCC ممکن است به صورت ضایعات تیره‌رنگ ظاهر شود که به خصوص در افراد با پوست تیره مشاهده می‌شود.
تشخیص
تشخیص BCC بر اساس معاینه بالینی و بیوپسی پوست انجام می‌شود. پزشک معمولاً ضایعه را بررسی کرده و در صورت مشکوک بودن، نمونه‌ای از بافت را برای بررسی میکروسکوپی به آزمایشگاه ارسال می‌کند. این بررسی می‌تواند وجود سلول‌های سرطانی و نوع آن‌ها را تعیین کند.
درمان
روش‌های مختلفی برای درمان BCC وجود دارد که انتخاب روش مناسب بستگی به اندازه، محل و نوع ضایعه دارد. برخی از روش‌های رایج درمان عبارتند از:
- جراحی: روش‌های مختلفی از جمله جراحی موهس (Mohs surgery)، اکسیزیون ساده و کرایوسرجری (یخ‌زدن ضایعه) برای برداشتن ضایعه به کار می‌روند.
- درمان با لیزر: از لیزر برای برداشتن ضایعات سطحی BCC استفاده می‌شود.
- کورتاژ و الکتروکوتری: این روش شامل تراشیدن ضایعه و سوزاندن بافت‌های باقی‌مانده با جریان الکتریکی است.
- درمان فتودینامیک: استفاده از داروهای حساس به نور و تابش نور برای تخریب سلول‌های سرطانی.
- درمان‌های موضعی: استفاده از کرم‌ها و ژل‌های ضدسرطان مانند ایمی‌کیمود و فلورواوراسیل.
- پرتودرمانی: در مواردی که جراحی ممکن نباشد یا برای درمان ضایعات بزرگ و پیچیده، از پرتودرمانی استفاده می‌شود.
پیشگیری
پیشگیری از BCC عمدتاً شامل کاهش قرار گرفتن در معرض اشعه UV است. برخی از راه‌های پیشگیری عبارتند از:
- استفاده از ضدآفتاب: استفاده منظم از کرم‌های ضدآفتاب با SPF مناسب.
- پوشیدن لباس محافظ: استفاده از کلاه، عینک آفتابی و لباس‌های بلند برای محافظت از پوست.
- اجتناب از تابش مستقیم آفتاب: پرهیز از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ساعات اوج تابش.
- چکاپ‌های منظم پوستی: معاینه منظم پوست توسط خود فرد یا پزشک برای تشخیص زودهنگام هرگونه تغییرات مشکوک.
تحقیقات جدید و پیشرفت‌ها
تحقیقات جدید در زمینه BCC شامل بررسی‌های ژنتیکی، توسعه داروهای جدید و روش‌های نوین درمانی می‌باشد. برخی از پیشرفت‌های اخیر عبارتند از:
- هدف‌گیری مولکولی: داروهایی که به طور خاص مولکول‌های مرتبط با رشد BCC را هدف قرار می‌دهند، مانند ویزمو دگیب و سونیدجی.
- ایمنی‌درمانی: استفاده از داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مبارزه با سلول‌های سرطانی کمک می‌کنند.
- ژنتیک و بیومارکرها: شناسایی ژن‌ها و بیومارکرهایی که می‌توانند به تشخیص زودهنگام و پیش‌بینی پاسخ به درمان کمک کنند.
- فناوری‌های تصویربرداری: استفاده از روش‌های تصویربرداری پیشرفته برای تشخیص دقیق‌تر و پایش پیشرفت بیماری.
نتیجه‌گیری
سرطان سلول‌های پایه بازال (BCC) شایع‌ترین نوع سرطان پوست است که عمدتاً ناشی از آسیب‌های ناشی از اشعه UV می‌باشد. با وجود رشد آهسته و نادر بودن متاستاز، این نوع سرطان نیاز به تشخیص و درمان به موقع دارد. از طریق پیشگیری مناسب، تشخیص زودهنگام و استفاده از روش‌های درمانی موثر، می‌توان BCC را به خوبی مدیریت کرد. تحقیقات جدید و پیشرفت‌های فناوری نیز امیدوارکننده بوده و ممکن است در آینده نزدیک به بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به BCC کمک کند.
اگر زخم یا جراحتی دارید با کارشناسان ما تماس بگیرید اینستاگرام 09122999273 سروش ایتا واتس آپ
