زخم حفره ای وانواع پانسمان آن

تعریف کلی زخمهای عمیق و مزمنی که به لایه های زیر پوست نفوذ کرده باشند حفره ای هستند و فضایی که در اثر تخریب بافتهای زیر پوست ایجاد شده ممکن است به حالت حفره یا به فرم تونلی باشد. تقریبا نیمی از پزشکان هر نوع زخمی که با یک پانسمان سطحی قابل پوشاندن نباشد را زخم حفره ای تعریف می کنند. هرچقدر زخم پیشرفت کند صد در صد طول درمان آن بیشتر می شود و برای بیمار هم دردناک خواهد بود چراکه باید درد زیادی را تحمل کند تا زخم به طور کامل بهبود پیدا کند. پانسمان زخم حفره ای از نوع پرکننده حفره زخم بوده و به مراقبت های خاص نیاز دارند.

• ویژگی های پانسمان زخم حفره ای

انتخاب یک پانسمان مناسب یا ترکیب چند پانسمان زخم حفره ای از اهمیت زیادی برخوردار است. نکات مهم در انتخاب پانسمان مناسب شامل موارد زیر است:

1. پانسمان باید رطوبت لازم برای محیط زخم را تامین کند. در عین حال باید بتواند ترشحات زخم را نیز جذب کرده و کنترل کند.
2. پانسمان باید دبریده کننده باشد یا به دبریدمان زخم کمک کند.
3. قرار دادن یا برداشتن پانسمان باید بدون درد باشد.
4. پانسمان نباید مانع خروج ترشحات زخم شود و باید ترشحات اضافی زخم را جذب کند.
5. پانسمان نباید پرز داشته باشد. همچنین نباید موقع برداشتن به راحتی پاره شود چون در این صورت ممکن است قطعاتی از آن داخل حفره زخم باقی بماند.
6. پانسمان نباید همسطح با پوست اطراف زخم باشد.

طبق اصول مدیریت زخم، استفاده از گاز به عنوان پانسمان برای زخم های باز را ممنوع کرده است. امروزه انواع پانسمان های مدرن تولید شده اند و برخی پزشکان معتقدند باید به جای استفاده از پانسمان های سنتی و قدیمی از انواع جدیدتر بهره برد.

---

بیشتر بدانید: وکیوم تراپی جیست؟

• اشکال مختلف پانسمان پر کننده

اولین لایه پانسمان برای زخم حفره ای، جهت پر کردن حفره زخمهای عمیق استفاده میشود. برخی اثر تدریجی رطوبت دهنده و برخی تاثیر آنتی بیوتیکی نیز دارند. استفاده از یک لایه پانسمان ثانویه در روی زخم ضروری است. انتخاب پانسمان به شرایط زخم مانند، محل زخم، وجود عفونت، وجود ترشح، خونریزی، ابعاد زخم، عمق حفره زخم بستگی دارد.

1. کرم
2. فوم
3. ژل
4. پماد
5. پد
6. خمیر
7. بالشتک
8. پودر

• چرا باید داخل زخم عمیق را با پانسمان پر کرد؟

اگر داخل زخم های عمیق را به خوبی با پانسمان پر نکنید، به جای اینکه زخم از بستر و حاشیه شروع به ترمیم و پر شدن کند، سطح زخم با سرعت بیشتری بسته شده و درون حفره خالی میماند. بعد از مدتی درون حفره عفونت کرده و عفونت ممکن است از داخل به اندام های داخلی نیز نفوذ کرده و موجب آسیب شود. این ساختار آبسه نام دارد و برای درمان آن باید عفونت، ترشحات و لایه تخریب شده داخل زخم با جراحی خالی شود.

• روش پانسمان زخم حفره ای

ابتدا دستان خود را با آب و صابون بشویید. محلی که میخواهید تجهیزات پانسمان را روی آن قرار دهید، از قبل ضدعفونی کنید. سپس تجهیزات مورد نیاز پانسمان را آماده نمایید.

• تجهیزات لازم برای پانسمان زخم حفره ای

این تجهیزات شامل:

پرکننده زخم مانند گاز غیر چسبنده، پد، پماد، اسفنج و سایر تجهیزات لازم برای مدیریت ترشحات
دستکش استریل یا وینیل
محلول مرطوب کننده زخم استریل
حوله تمیز
قیچی تمیزی که فقط برای تعویض پانسمان زخم استفاده شود.
یک کاسه تمیز کوچک
نوار چسب بهداشتی
پانسمان پوشاننده برای روی زخم
گوش پاک کن کتانی استریل
کیسه پلاستیکی برای دور انداختن پانسمان قبلی

• مراحل انجام پانسمان زخم حفره ای

1. دست خود را با آب و شوینده مناسب تمیز کنید.
2. حوله را باز کرده و کاسه را روی آن قرار دهید.
3. محلول مرطوب کننده استریل را داخل کاسه بریزید.
4. با قیچی تمیز، مقدار مناسبی از پانسمان پر کننده را برش دهید.
   قسمتی از پانسمان را داخل مایه مرطوب کننده قرار دهید.
5. چسب بهداشتی را به صورت نوارهایی برش دهید.
6. به آرامی پانسمان ثانویه قبلی را از روی زخم برداشته و داخل کیسه پلاستیکی بگذارید.
7. دوباره دستان خود را بشویید.
8. دستکش خود را بپوشید، محلول اضافی پانسمان را بگیرید.
9. پانسمان را کاملا داخل حفره قرار دهید تا کامل آن را پر کند اما به حفره فشار وارد نکند.
10. از یک گوش پاک کن استفاده کنید تا پانسمان را به داخل حفره بفرستید.
11. بعد از اینکه دستکش خود را درآوردید، دوباره دست خود را بشویید.

• نکات مهم پانسمان زخم حفره ای

درست پانسمان کردن زخم های عمیق، تاثیر بسیار زیادی در جلوگیری از عفونت دارد. اما حتی تحت استریل ترین شرایط هم احتمال عفونت وجود دارد. در صورتی که علائم زیر را مشاهده نمودید، حتما به پزشک مراجعه نمایید.

بافت زخم از رنگ قرمز به زرد، سفید یا قرمز تیره تغییر پیدا کرد.
افزایش ترشحات زخم. در این حالت بهتر است این ترشحات آزمایش شوند.
قرمزی، تورم یا درد اطراف زخم
بوی بد زخم
بزرگ شدن زخم
تب و لرز. این علامت نشان دهنده ورود عفونت به خون است.

بیشتر بدانید: انواع زخم پوستی