شاید شما هم جزء آن دسته افرادی باشید که آرزو دارند یک خواب راحت و بدون دردسر داشته باشند.
آیا به سختی به خواب می روید؟ آیا صبح که از خواب بیدار می شوید همچنان خواب آلود هستید؟
در ادامه با ما همراه باشید تا متوجه شویم علت و راه درمان اختلالات خوابی که داریم چیست؟
- انواع اختلالات خواب، علل، علائم و روش‌های درمانی آنها
- اختلالات خواب چه هستند؟
- علائم اختلالات خواب چیست؟
- چه دلایلی موجب اختلالات خواب می‌شود؟
- چند نوع اختلال خواب وجود دارد؟
- پزشک چگونه اختلالات خواب چگونه را تشخیص می‌دهد؟
- چگونه اختلالات خواب درمان می‌شوند؟
- چشم‌انداز اختلالات خواب
بیخوابی یکی از مشکلات اصلی دنیای امروزی است که آسیب‌های جسمی و روانی بسیاری برای فرد به همراه دارد. به دلیل این‌که خواب جزو نیازهای اصلی بدن انسان است و داشتن خواب با کیفیت و کافی، مزایای جسمی و روحی بسیاری مانند افزایش تمرکز، تقویت حافظه، کاهش استرس، کمک به ثابت نگه داشتن وزن و… دارد.
بسیاری از افراد به‌محض آنکه اراده کنند، خواب‌شان می‌برد، ولی برای برخی افراد به‌خواب رفتن یک فرایند چند ساعته است و در صورت خوابیدن هم خواب به اصطلاح سبکی خواهند داشت. بروز اختلال طولانی مدت و مزمن در خواب، علاوه بر کاهش توانایی فرد در انجام امور روزمره و تمرکز، عوارض جبران‌ناپذیری روی بدن دارد. اگر شما هم جزء افرادی هستید که خودتان یا نزدیکانتان عوارض بیخوابی و اختلالات خواب را تحمل می‌کنید، مقاله پیش‌رویتان را از دست ندهید.
اختلالات خواب چه هستند؟
اختلالات خواب، شرایطی هستند که بر کیفیت و کمیت خواب به‌طور منظم تأثیر می‌گذارند. بسیاری از افراد گاهی به‌علت استرس، برنامه‌های فشرده و سایر عوامل بیرونی، مشکلات خواب را تجربه می‌کنند. ولی هنگامی‌که این مشکلات به‌طور منظم و دائمی اتفاق بیفتد و باعث بروز مشکلاتی در زندگی روزمره شود، احتمال دارد نشان‌دهنده‌ی اختلال خواب باشند و نشانه دیگرش این است که روزبه‌روز شایع‌تر می‌شود.
در برخی موارد، اختلالات خواب می‌توانند نشانه‌ای از یک مشکل سلامتی جسمی یا روحی باشند. این‌گونه مشکلات خواب معمولا با درمانِ علت زمینه‌ای برطرف می‌شوند. به علاوه استرس و فشارهای کاری هم تاثیر زیادی دارند. هنگامی‌که اختلالات خواب در اثر یک بیماری دیگر ایجاد نشده باشند، درمان معمولا شامل ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است.
اگر مشکوک به داشتن اختلال خواب هستید، فورا برای تشخیص و درمان آن به متخصص مراجعه کنید. اختلالات خواب درصورتی‌که درمان نشوند، عوارض منفی روی انرژی، خلق‌وخو، تمرکز و سلامت کلی شما ایجاد می‌کنند. بر عملکرد شما در محل کارتان تأثیر می‌گذارند، باعث تنش و کشمکش در روابط‌تان می‌شوند و به طور کلی توانایی شما برای انجام فعالیت‌های روزمره را کاهش می‌دهند.
بیشتر بدانید:
مغز سالم در بدن سالم(۶ روش ساده برای سلامت پادشاه بدن)
اثرات غیر قابل چشم پوشی “خواب مناسب”
علائم اختلالات خواب چیست؟
علائم اختلال خواب بسته به شدت و نوع آن متفاوت است. اگر اختلالات خواب بر اثر عوارض بیماری دیگری به‌وجود آمده باشند، می‌تواند علائم متفاوتی نیز از خود بروز دهند. با این‌حال علائم کلی اختلالات خواب عبارت‌اند از:
• احساس خستگی در طول روز
• نیاز شدید به چرت زدن در طول روز
• اشکال در به‌خواب رفتن یا در خواب ماندن
• نداشتن تمرکز
• تحریک‌پذیری یا اضطراب
• افسردگی
چه دلایلی موجب اختلالات خواب می‌شود؟
شرایط، بیماری‌ها و اختلالات بسیاری وجود دارند که می‌توانند به اختلالات خواب بیانجامند. برخی از این موارد عبارتند از:
استرس و اضطراب
استرس و اضطراب، با تاثیر منفی‌ای که در کیفیت خواب دارند، موجب سختی در به‌خواب رفتن یا در خواب ماندن می‌شود. کابوس دیدن، حرف زدن در خواب یا راه رفتن در خواب نیز از عوارض استرس و اضطراب هستند که موجب اختلال در خواب می‌شوند.
نوکتوریا
نوکتوریا یا تکرر ادرار شبانه ممکن است شما را مجبور کند تا در طول شب چندین بار از خواب بیدار شوید که همین امر موجب ایجاد اختلال در خواب‌تان خواهد شد. عدم تعادل هورمونی و بیماری‌های دستگاه ادراری هم می‌توانند در ایجاد این شرایط موثر باشند. اگر تکرر ادرار شما با خونریزی یا درد همراه است، به سرعت به پزشک مراجعه کنید.
درد مزمن
درد ثابت و همیشگی می‌تواند به‌خواب رفتن را دشوار و یا پس از به‌خواب رفتن، شما را از خواب بیدار کند. برخی از شایع‌ترین دلایل درد مزمن عبارت‌اند از:
• سردرد مداوم
• سندروم خستگی مزمن
• کمردرد مداوم
• آرتروز
• بیماری التهابی روده
• فیبرومیالژیا (سندرم درد اسکلتی-عضلانی مزمن)
در برخی موارد، هم درد مزمن با اختلالات خواب تشدید می‌شود. به‌عنوان مثال پزشکان معتقدند که مشکلات خواب با پیشرفت فیبرومیالژیا مرتبط است.
آلرژی‌ها و مشکلات تنفسی
آلرژی‌ها، سرماخوردگی‌ها و عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی با ایجاد اشکال تنفسی در طول شب به اختلالات خواب منجر می‌شوند. به علاوه ناتوانی در تنفس از طریق بینی هم می‌تواند باعث مشکلات خواب شود.
بیشتر بدانید:
آیا دچار خودشیفتگی شده ام؟+تست
پارکینسون+علائم و عوارض
چند نوع اختلال خواب وجود دارد؟
انواع بسیار متفاوتی از اختلالات خواب وجود دارند که برخی از آنها ممکن است بر اثر مشکلات سلامتی زمینه‌ای بروز کنند.
۱- بیخوابی
بیخوابی به معنی مشکل در به‌خواب رفتن یا در خواب ماندن است. بیخوابی گاهی بر اثر استرس و اضطراب، هورمون‌ها، پرواززدگی (jet leg)، و مشکلات گوارشی ایجاد می‌شود یا شاید نشانه‌ای از یک بیماری دیگر باشد. مشکلات و عوارض بیخوابی عبارتند از:
• مشکل در تمرکز
• افسردگی
• اختلال در عملکرد فرد در مدرسه یا محل کار
• تحریک‌پذیری
• افزایش وزن
سه نوع بیخوابی وجود دارد که به ترتیب بر اساس کاهش شدت عبارتند از:
• مزمن: تداوم در بیخوابی به‌طور منظم برای حداقل یک ماه
• متناوب: وقوع بیخوابی به‌صورت دوره‌ای
• گذرا: طول کشیدن زمان بیخوابی در هر بار به مدت چند روز
۲- پاراسومنیاها
پاراسومنیاها، گروهی از اختلالات خواب هستند که باعث حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب می‌شوند. مانند موارد زیر:
• حرف زدن در خواب
• راه رفتن در خواب
• کابوس‌های شبانه
• شب‌ادراری
• ناله کردن در خواب
• دندان قروچه یا فشردن فک‌ها روی هم
پاراسومنیاها
۳- آپنه ی خواب
آپنه‌ی خواب اختلال وقفه‌های تنفسی در طول خواب و یک وضعیت پزشکی جدی است که باعث کاهش میزان اکسیژن بدن می‌شود. به علاوه ممکن است با بیدار کردن شما را در طول شب به اختلال خواب بیانجامد.
۴- نارکولپسی
نارکولپسی حملات خوابی است که در طول روز اتفاق می‌افتند. یعنی فرد ناگهان احساس خستگی می‌کند و بدون اطلاع به‌خواب می‌روید. این اختلال اغلب می‌تواند به فلج خواب هم منجر شود؛ وضعیتی که در آن فرد بلافاصله بعد از بیدار شدن از خواب، قادر به حرکت بدنش نیست. هرچند نارکولپسی گاهی بدون دلیل هم رخ می‌دهد، ولی مشاهده شده که معمولا به اختلالات عصبی خاصی مانند اسکلروز چندگانه یا ام اس (MS) مربوط است.
۵- سندروم پای بی‌قرار
سندروم پای بی‌قرار (RLS) اختلال نیاز شدید به تکان دادن پاها است که گاهی با حس مورمور شدن و سوزش در پاها نیز همراه می‌شود. با وجودی که این علائم می‌توانند در طول روز اتفاق بیفتند، در شب بسیار شایع‌تر هستند. علت دقیق بروز RLS مشخص نیست، ولی ثابت شده که معمولا با مشکلات سلامتی خاص مانند ADHD و بیماری پارکینسون مرتبط است.
بیشتر بدانید:
اختلال نوسوفوبیا یا” ترس از بیماری “چیست؟
علت پرش عضلانی یا میوکلونوس چیست؟
پزشک چگونه اختلالات خواب چگونه را تشخیص می‌دهد؟
پزشک شما در ابتدا یک معاینه‌ی فیزیکی انجام می‌دهد و سوالاتی در مورد علائم و سابقه‌ی پزشکی‌تان می‌پرسد. به علاوه ممکن است آزمایش‌های مختلفی را برای شما تجویز کند، برای مثال:
آزمایش خون ژنتیک: معمولا برای تشخیص نارکولپسی و سایر مشکلات سلامتی زمینه‌ای به‌کار می‌رود که احتمال دارد از دلایل بروز اختلالات خواب باشند.
الکتروانسفالوگرام:
برای بررسی فعالیت الکتریکی مغز و شناسایی مشکلات احتمالی مربوط به این فعالیت انجام می‌شود.
پلی‌سومنوگرافی (تست خواب): مطالعه‌‌ای در مورد خواب است که با ارزیابی سطوح اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی چگونگی ایجاد اختلال در خواب را بررسی می‌کند.
این آزمایش‌ها در تعیین روش درمانی مناسب برای اختلالات خواب، بسیار مفید هستند.
آنسفالوگرافی
چگونه اختلالات خواب درمان می‌شوند؟
روش درمان اختلالات خواب با توجه به نوع و علت زمینه‌ای آنها تعیین می‌شود و معمولا شامل ترکیبی از درمان‌های پزشکی و تغییرات سبک زندگی است.
درمان‌های پزشکی
درمان پزشکی برای اختلالات خواب شامل موارد زیر است:
• دارو درمانی
• داروهای مربوط به مشکلات سلامتی زمینه‌ای
• مکمل‌ها
• محافظ (نایت‌گارد) دندانی (معمولا برای دندان قروچه)
• دستگاه تنفس یا جراحی (معمولا برای آپنه‌ی خواب)
تغییرات سبک زندگی
ایجاد تغییرات و بهبود سبک زندگی می‌تواند کیفیت خواب شما را تا میزان قابل ملاحظه‌ای بهبود دهد. به‌خصوص اگر به عنوان مکمل درمان‌های پزشکی انجام شود. برخی از تغییرات مفید عبارتند از:
• کاهش اضطراب و استرس به‌وسیله‌ی ورزش کردن
• داشتن برنامه‌ی خواب منظم و پایبندی به آن
• گنجاندن سبزیجات و ماهی بیشتر در رژیم غذایی و کاهش مصرف قند (شکر)
• نوشیدن آب کم‌تر قبل از خواب
• کاهش مصرف مواد مخدر و الکل
• خوردن وعده‌های کم کربوهیدرات کوچک‌تر قبل از خواب
• محدود کردن مصرف کافئین، به‌خصوص در اواخر بعدازظهر یا شب
تنطیم یک ساعت مشخص برای خوابیدن و بیدار شدن در هر روز هم می‌تواند در بهبود کیفیت خواب شما نقش قابل‌توجهی را ایفا کند. معمولا افراد در آخر هفته‌ها دیرتر از خواب بیدار می‌شوند، ولی به این نکته توجه کنید که این کار موجب دشواری بیدار شدن و به‌خواب رفتن در طول هفته‌ی کاری می‌شود.
چشم‌انداز اختلالات خواب
شاید در ظاهر مشخص نشود ولی واقعیت این است که اختلالات خواب با تاثیر مخربشان می‌توانند آسیب‌هایی در شما ایجاد کنند که به کمک فوری نیاز پیدا کنید. حل مشکلات خواب طولانی‌مدت به زمان زیادی نیاز دارد.
با این‌حال، به‌طور منظم و پیگیر با پزشک‌تان در ارتباط باشید و اگر برنامه‌ی درمانی‌تان را رعایت کنید، در نهایت بر این مشکل غلبه می‌کنید و خواب بهتری را تجربه خواهید کرد.
منبع : dr-aghamiri.com
