با سلام
در این مقاله می خوایم اطلاعات مفید و کاربردی فراوانی با موضوع انواع زخم در اختیار شما قرار بدیم.
انواع زخم:
-زخم های باز:
زخمهای شکافدار یا بریدگیها
زخمهای پاره پاره
زخمهای کنده
خراشیدگی
زخمهای سوراخ شده
-پیشگیری از کزاز در زخم باز
– زخمهای بسته
زخمهای کوفتگی (کوبنده)
زخمهای له شده (له شدگی)
– کمکهای اولیه در زخمهای بسته
– عوارض و آثار سوء زخمها
ابتدا باید بدونیم تعریف زخم چیه؟
هرگونه صدمه و شکاف که باعث اختلال در تمامیت و یک پارچگی بافت های بدن،چه در داخل و چه در خارج ،شود را زخم می گوییم. به عبارت دیگر هر گونه صدمه به نسج نرم را زخم گویند.( نسج نرم در بدن شامل پوست ، عضلات ، عروق خونی و اعصاب میباشد)
بیشتر بخوانید:
• بهبود انواع زخم در خانه
• همه چیز درباره ی زخم پای دیابتی
• وکیوم تراپی زخم،موارد استفاده و مکانیسم اثر
زخمهای باز
هرگاه در اثر عوامل مختلف قسمتی از پوست بدن تغییر شکل دهد و این تغییر شکل باعث خروج خون از بدن شود ایجاد زخم باز مینماید. در این نوع زخم خونریزی از بدن قابل روئیت است.
انواع زخمهای باز
• زخمهای شکافدار یا بریدگیها: در این زخم دیواره زخم منظم و مستقیم است که با وسایل برنده مثل چاقو ، شیشه و غیره ایجاد میشود این زخمها میتواند سطحی باشد که تنها لایههای بیرونی پوست از بین میرود و یا عمقی باشد که میتواند تمام ضخامت پوست و یا نسوج زیر پوستی ، عضلات ، عروق خونی و اعصاب را درگیر کند. این زخمها همراه با خونریزی زیاد و التیام سریع میباشد.
• زخمهای پاره پاره: در این نوح زخم لبههای زخم نامنظم و ناهموار هستند و ممکن است بر اثر تماس با سیم خاردار برخورد ترکش خمپاره و یا گاز گرفتگی حیوانات ایجاد شود التیام این زخم به کندی صورت میگیرد و خونریزی کمتری دارد و معمولا آلوده هستند.
• زخمهای کنده: در این نوع زخم قسمتی از پوست از بدن جدا میشود و گاهی اوقات نسج زیر جلدی و عضله نیز کنده میشود که میتواند ناقص یا کامل باشد گاهی قسمت کنده شده در نزدیکی بدن مجروح پیدا میشود که در این صورت باید آن را همراه مجروح انتقال داد.
• خراشیدگی: معمولا براثر ساییده شدن یا سر خوردن روی سطح زبر به وجود میآید. که لایه سطح پوست خراشیده میشود و زخم به رنگی قرمز روشن و با لکههای کوچک خون همراه است. این زخم نسبت به زخمهای دیگر خفیفتر و سطحیتر است و اغلب آلوده به غبار و کثافت است و به سادگی عفونی میشود.
• زخمهای سوراخ شده: در این نوع زخمها ممکن است دیوار زخم منظم باشد، خونریزی کم و التیام به کندی صورت میگیرد.مانند زخمهای چاقو ، گلوله ، سوزن ، خار گیاه و حتی تیزی نرده. در این زخمها ممکن است صدمه داخلی شدید باشد اگر زخم عمیق باشد به علت نفوذ غبار یا ذرات ریز آلوده امکان عفونت وجود دارد.ضمنا زخمهای سوراخ شده خود به دو دسته تقسیم می شوند:
o زخم گلوله: مانند ورود گلوله به بدن که ممکن است در بدن باقی بماند و یا این که از بدن عبور کند که در این صورت دو منفذ در بدن ایجاد میشود. این زخمها اغلب آلوده هستند به علت این که گلوله نسوج آسیب دیده گرد و غبار و ذرات لباس به داخل زخم کشیده میشوند و به همین دلیل زخم گلوله را باید آْلوده فرض کرد ضمنا زخم گلوله ممکن است منظم نباشد چون استخوان میتواند مسیر گلوله را منحرف کند.
o زخم خنجر: مانند چاقو ، میخ یا سایر اجسام نوک تیز که در زخم میماند.
اقدامات لازم
در صورتیکه محلولهای استریل مانند سرم شستشو یا نرمال سالین ، بتادین یا آب جوشیده ولرم در دسترستان هست، گرد و غبار و آلودگی را از روی زخم بشویید.
– زخمهای باز را بلافاصله با یک پوشش استریل مانند گاز یا هر گونه پارچه تمیز دیگر بپوشانید.(پانسمان)
– جسم خارجی عمقی از جمله جسم خارجی نوک تیز مثل میله یا سوزن یا چاقو را هرگز از زخم خارج نکنید (به خصوص در قفسه سینه یا شکم) ، چون ممکن است سبب آسیب بیشتر به عروق خونی و خونریزی شود.
-در مورد زخمهای خونریزی دهنده لخته خونهای روی زخم نباید با کشیدن گاز و … جدا شود چون باعث ایجاد خونریزی مجدد میشود.
پیشگیری از کزاز در زخم باز
کزاز بیماری خطرناکی است که معمولا در اثر وجود باکتری کزاز (تتانوس) در خاک و ورود آن به زخم ایجاد میشود. این باکتری در زخم یک سم خطرناک تولید میکند که سبب آسیب به دستگاه عصبی و فلج شل و یا اسپاسم و گرفتگی عضلات (بخصوص فلج عضلات تنفسی) میشود.
چون درمان کزاز بسیار مشکل است، بهترین کار پیشگیری با واکسیناسیون میباشد. درصورتی که بیش از 10 سال از تاریخ آخرین واکسن مصدوم گذشته باشد، باید هم واکسن کزاز و هم پادتن ضد کزاز تزریق کند.
زخمهای بسته
زخم بسته عبارت است از صدمه و ضایعه دیدن بافتهای داخلی بدن ، بدون اینکه راه ارتباطی به بیرون و سطح بدن داشته باشند. این زخمها معمولا نتیجه تحت فشار قرار گرفتن بوسیله اشیاء سنگین میباشد.
در این نوع زخم احتمال دارد، اعضا داخلی نرم و توخالی پاره شده و یا له شوند و نیز استخوانها دچار شکستگی شوند بدون این که از بیرون قابل دید باشند. زخم بسته از یک کوفتگی زیر پوستی ساده تا پارگی و سوراخ شدگی اعضا داخل بدن متغیر است. به عنوان مثال له شدگی یا پارگی کبد ، ریه و یا طحال و … میتواند به صورت کوفتگی روی پوست آن قسمت و یا حتی بدون علایم قابل دید (آسیبهای مخفی) اتفاق بیافتد.
انواع زخم بسته
• زخمهای کوفتگی (کوبنده): ضربه غیر برنده به بدن میتواند باعث له شدن و جداشدن لایههای عمقیتر پوست و نسوج زیر جلدی شود بدون این که خونریزی قابل روئیت باشد.
در اثر آسیب دیدگی سلولها و عروق خونی مایع و خون در نسج آسیب دیده زیر پوست تجمع پیدا میکند و باعث ایجاد تورم و درد میشود و به رنگهای سیاه ، آبی و یا کبود مشخص میگردد. مانند خوردن چکش روی ناخن و غیره. تجمع موضعی خون در داخل بافتها را هماتوم گویند.
• زخمهای له شده (له شدگی): در اینجا دیواره زخم نامنظم و خونریزی زیاد است و التیام به کندی صورت میگیرد. در صورتی که ضربه بسیار شدید باشد احتمالا علاوه بر آسیب وسیع به نسج نرم شکستگی هم به همراه دارد. این گونه مصدومین اگر له شدگی شدید داشته باشند معمولا علائم شوک هیپوولومیک یا شوک ناشی از کاهش حجم خون را نشان خواهند داد.
کمکهای اولیه در زخمهای بسته
کوفتگی شایعترین نوع زخم بسته است که نیازبه کمکهای اولیه سریع ندارد. ولی اگر این کوفتگی در نقاط حساس و حیاتی بدن همچون گردن ، شکم و پهلوها باشد نیار به بررسی بیشتر دارد.
چرا که ممکن است اعضاء نرم زیر این قسمتها دچار آسیب و پارگی شده باشند و خطرات بیشتری و مهمتری فرد را تهدید کند. لذا بهترین اقدام برای اینگونه افراد انتقال به مرکز درمانی جهت معاینه کامل میباشد. البته قبل از انتقال درصورت نیاز درمان شوک( درصورت وجود علایم شوک) برای مصدوم باید انجام گیرد.
علائم شوک شامل رنگ پریدگی صورت ، سرد شدن دست و پا ، تنفس سریع ، نبض بسیار سریع و ضعیف و فشارخون پایین میباشد.
عوارض و آثار سوء زخمها
• عفونت: ورود و رشد ونمو میکروبها را در زخم ، عفونت گویند. اگر زخم پس از 48 ساعت کاملا بهبود نیافت احتمالا به علت ورود گرد و غبار نسوج مرده و میکروبهایی که در زخم مانده عفونی شده است. علائم عفونت شامل حرارت بالا و تب ، تورم و قرمزی اطراف زخم ، ازدیاد درد و سوزش زخم و در نهایت در زخمهای کثیف یا زخمهای عمیق ، عفونت کزاز میباشد.
• از دست دادن مایعات بدن: آسیب وسیع به نسج نرم میتواند در صورت عدم خونریزی به شوک بینجامد و نهایتا به تخریب سلولی منتهی شود که این امر باعث از دست دادن مقادیر زیادی مایع داخل سلولی و خارج سلولی میگردد.
• آسیب به احشاء داخلی: ضربات (غیر برنده) به سینه و شکم یا لگن میتواند باعث آسیب شدید داخلی (ریهها ، شکم ، مغز، قلب) شود.
• ناتوانی و تغییر شکل محل آسیب دیده: آسیبهای شدید به پوست، عضلات ، اعصاب یا رگهای خونی میتواند منجر به ایجاد تغییر شکل و تشکیل جوشگاه و بافت ناجور کلوئید و ناتوانی شدید در ناحیه آسیب دیده شود.
منبع: daneshnameh.roshd.ir
