استومی یک روش جراحی است که در آن بخشی از روده یا دستگاه ادراری به سطح پوست باز می‌شود تا امکان دفع مدفوع یا ادرار را فراهم کند. این روش برای بیماران مبتلا به بیماری‌های مختلف مانند سرطان روده، کولیت اولسراتیو، بیماری کرون و سایر شرایطی که نیاز به تغییر مسیر دفع دارند، استفاده می‌شود. این مقاله به بررسی انواع استومی، دلایل نیاز به این روش، مراحل جراحی، مراقبت‌های پس از عمل و تاثیرات روانی و اجتماعی آن می‌پردازد.

انواع استومی

استومی‌ها بر اساس ناحیه‌ای که جراحی روی آن انجام می‌شود به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

کولوستومی (Colostomy)

کولوستومی یک جراحی است که در آن بخشی از کولون (روده بزرگ) به سطح پوست باز می‌شود. این روش معمولا برای بیماران مبتلا به سرطان روده بزرگ، دیورتیکولیت، یا آسیب‌های شدید روده‌ای استفاده می‌شود. مدفوع از طریق کولوستومی به یک کیسه مخصوص تخلیه می‌شود.

ایلئوستومی (Ileostomy)

ایلئوستومی جراحی‌ای است که در آن بخشی از روده کوچک به سطح پوست باز می‌شود. این روش برای بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی روده مانند کرون یا کولیت اولسراتیو که نیاز به برداشتن کامل یا جزئی کولون دارند، استفاده می‌شود. مدفوع در ایلئوستومی معمولاً به صورت مایع و نیمه مایع است.

یورستومی (Urostomy)

یورستومی روشی است که در آن مجاری ادراری به سطح پوست باز می‌شود تا امکان دفع ادرار فراهم شود. این روش برای بیماران مبتلا به سرطان مثانه یا آسیب‌های شدید مجاری ادراری استفاده می‌شود.

دلایل نیاز به استومی

سرطان

یکی از دلایل اصلی نیاز به استومی، سرطان‌های روده بزرگ، روده کوچک یا مثانه است. در این موارد، بخشی از روده یا مثانه که تحت تاثیر سرطان قرار دارد، برداشته شده و برای تخلیه مواد دفعی، یک استومی ایجاد می‌شود.

بیماری‌های التهابی روده

بیماری‌های التهابی روده مانند کرون و کولیت اولسراتیو می‌توانند باعث التهاب شدید و آسیب به روده‌ها شوند. در موارد شدید، برداشتن بخشی از روده و ایجاد استومی ضروری است.

انسداد روده

انسداد روده که ممکن است ناشی از تومور، چسبندگی‌ها یا سایر عوامل باشد، می‌تواند نیاز به استومی را ایجاد کند تا مسیر عبور مواد دفعی تغییر کند.

آسیب‌های تروماتیک

آسیب‌های شدید به ناحیه شکم و روده‌ها ممکن است نیاز به جراحی استومی برای حفظ سلامت بیمار داشته باشد.

مراحل جراحی استومی

آمادگی قبل از جراحی

آمادگی قبل از جراحی شامل ارزیابی کامل وضعیت سلامت بیمار، آزمایش‌های مختلف و مشاوره با جراح و متخصصین دیگر است. بیمار باید به طور کامل در مورد روند جراحی، مراقبت‌های پس از عمل و تغییرات احتمالی در سبک زندگی آموزش ببیند.

روند جراحی

جراحی استومی به طور معمول تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود. جراح بخشی از روده یا مجاری ادراری را به سطح پوست متصل می‌کند و یک استوما (بازشدگی) ایجاد می‌کند. سپس، کیسه مخصوص برای جمع‌آوری مواد دفعی به استوما متصل می‌شود.

مراقبت‌های پس از جراحی

پس از جراحی، بیمار نیاز به مراقبت‌های ویژه دارد. این شامل تعویض منظم کیسه استومی، پاکسازی ناحیه استوما و پیشگیری از عفونت است. بیمار و خانواده‌اش باید آموزش‌های لازم در مورد مراقبت‌های پس از عمل را دریافت کنند.

تاثیرات روانی و اجتماعی

تاثیرات روانی

استومی می‌تواند تاثیرات روانی عمیقی بر بیمار داشته باشد. تغییر در تصویر بدن، احساس ناامنی و کاهش اعتماد به نفس از جمله مشکلاتی هستند که بیماران با آن‌ها مواجه می‌شوند. مشاوره روان‌شناختی و حمایت‌های روانی می‌تواند به بیمار کمک کند تا با این تغییرات کنار بیاید.

تاثیرات اجتماعی

استومی ممکن است تاثیرات اجتماعی نیز داشته باشد. برخی بیماران ممکن است احساس کنند که نمی‌توانند به فعالیت‌های اجتماعی خود ادامه دهند یا نگران باشند که دیگران چگونه به آن‌ها نگاه می‌کنند. ایجاد شبکه‌های حمایتی و مشارکت در گروه‌های حمایتی می‌تواند به بیماران کمک کند تا با این مسائل مقابله کنند.

نتیجه‌گیری

استومی یک روش جراحی حیاتی است که می‌تواند زندگی بیماران را نجات دهد و کیفیت زندگی آن‌ها را بهبود بخشد. با وجود چالش‌های جسمی، روانی و اجتماعی، بیماران با حمایت مناسب و مراقبت‌های صحیح می‌توانند به زندگی نرمال و فعال خود بازگردند. آموزش، حمایت و مشاوره می‌تواند به بیماران کمک کند تا با این تغییرات سازگار شوند و زندگی بهتری داشته باشند.