زردی علل علائم و روش‌های درمان
زردی یا یرقان (Jaundice) به تغییر رنگ پوست، غشاهای مخاطی و سفیدی چشم‌ها به رنگ زرد اطلاق می‌شود. این تغییر رنگ به دلیل افزایش سطح بیلی‌روبین در خون رخ می‌دهد. بیلی‌روبین یک ماده زردرنگ است که از تجزیه هموگلوبین در گلبول‌های قرمز به وجود می‌آید. زردی می‌تواند نشانگر مشکلات مختلفی در کبد، مجاری صفراوی یا خون باشد. در این مقاله به بررسی علل، علائم و روش‌های درمان زردی می‌پردازیم.
علل زردی
زردی می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که در سه دسته اصلی قرار می‌گیرند:
- علل پیش‌کبدی (Pre-hepatic):
- این نوع زردی به دلیل افزایش تجزیه گلبول‌های قرمز و تولید بیش از حد بیلی‌روبین رخ می‌دهد. از جمله علل این نوع زردی می‌توان به کم‌خونی همولیتیک، تالاسمی و مالاریا اشاره کرد.
- علل کبدی (Hepatic):
- زردی کبدی به دلیل اختلالات در عملکرد کبد رخ می‌دهد. این اختلالات ممکن است ناشی از بیماری‌های کبدی مانند هپاتیت، سیروز کبدی، سرطان کبد و اختلالات ژنتیکی مانند سندرم گیلبرت باشد.
- علل پس‌کبدی (Post-hepatic):
- این نوع زردی به دلیل انسداد مجاری صفراوی که مانع از جریان طبیعی صفرا می‌شود، رخ می‌دهد. این انسداد ممکن است به علت سنگ‌های صفراوی، تومورهای مجاری صفراوی یا پانکراس و التهاب مجاری صفراوی باشد.
علائم زردی
علاوه بر تغییر رنگ پوست و چشم‌ها به زرد، زردی ممکن است با علائم دیگری نیز همراه باشد:
- خستگی و ضعف: افراد مبتلا به زردی ممکن است احساس خستگی و ضعف کنند.
- خارش پوست: افزایش سطح بیلی‌روبین می‌تواند باعث خارش پوست شود.
- تیره شدن ادرار: ادرار ممکن است به رنگ تیره‌تر (قهوه‌ای یا نارنجی) تغییر کند.
- روشن شدن مدفوع: مدفوع ممکن است به رنگ خاکستری یا روشن‌تر از حالت طبیعی تغییر کند.
- درد شکم: به خصوص در ناحیه کبد یا مجاری صفراوی.
تشخیص زردی
تشخیص زردی بر اساس معاینه بالینی و آزمایش‌های خونی انجام می‌شود. آزمایش‌های خونی معمولاً شامل اندازه‌گیری سطح بیلی‌روبین، آنزیم‌های کبدی (ALT، AST) و سایر پارامترهای مرتبط با کبد است. در صورت نیاز، آزمایش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی‌تی اسکن یا ام‌آر‌آی نیز ممکن است انجام شود تا علل دقیق زردی مشخص گردد.
روش‌های درمان زردی
درمان زردی بستگی به علت اصلی آن دارد. روش‌های درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- درمان دارویی:
- در صورتی که زردی ناشی از عفونت‌های کبدی مانند هپاتیت باشد، داروهای ضدویروس یا آنتی‌بیوتیک‌ها تجویز می‌شوند.
- جراحی:
- در مواردی که زردی به دلیل انسداد مجاری صفراوی است، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن سنگ‌های صفراوی یا تومورها باشد.
- تغییرات در سبک زندگی:
- برخی از علل زردی مانند سیروز کبدی ناشی از مصرف زیاد الکل، با تغییر در سبک زندگی و پرهیز از مصرف الکل قابل کنترل هستند.
- فتوتراپی:
- در نوزادان مبتلا به زردی نوزادی، استفاده از فتوتراپی (نور درمانی) می‌تواند به کاهش سطح بیلی‌روبین کمک کند.
- پلاسمافرز:
- در موارد شدید، ممکن است نیاز به پلاسمافرز (تصفیه خون) برای کاهش سطح بیلی‌روبین باشد.
پیشگیری از زردی
برخی اقدامات پیشگیرانه می‌تواند خطر بروز زردی را کاهش دهد:
- مصرف الکل را محدود کنید: اجتناب یا کاهش مصرف الکل به جلوگیری از آسیب کبدی کمک می‌کند.
- واکسیناسیون: واکسن‌های هپاتیت B و A می‌تواند از بروز برخی از انواع هپاتیت جلوگیری کند.
- رعایت بهداشت: شستشوی دست‌ها و اجتناب از غذاها و آب‌های آلوده می‌تواند از عفونت‌های کبدی جلوگیری کند.
- مشاوره پزشکی: در صورت داشتن سابقه خانوادگی بیماری‌های کبدی یا زردی، مشاوره پزشکی و آزمایش‌های منظم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
زردی یک نشانه مهم از مشکلات مختلف در بدن است که نیاز به تشخیص و درمان دقیق دارد. با توجه به تنوع علل زردی، مهم است که در صورت مشاهده هرگونه تغییر رنگ در پوست یا چشم‌ها، به پزشک مراجعه کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهید. درمان مناسب و به موقع می‌تواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کرده و به بهبود سریع‌تر بیمار کمک کند.
اگر زخم یا جراحتی دارید با کارشناسان ما تماس بگیرید اینستاگرام 09122999273 سروش ایتا واتس آپ
